7 Pleie og omsorg

Tenestene innan ramme 7 vert ytt av Vigra, Giske og Godøy omsorgsdistrikt , Valderøy omsorgsdistrikt, eining Meistring og psykisk helse. I tillegg ligg eit ansvarsområde knytt til utskrivingsklare brukarar og øyeblikkelig hjelp døgntilbod (ØHD).

Rekneskapet viser eit samla mindreforbruk på kr 706 000 for 2023. Rammeområdet vart tilført kr 9 mill gjennom budsjettendring ila året.

Ramme 7 hadde samla driftstiltak på kr 22,1 mill i 2023. Tiltaket vart arbeidd med gjennom Leanprosjektet, Pleie- og omsorgstenester i takt med framtida. Samla effekt av tiltaka vart kr 14 mill. Største effekten kom ved omlegging drift av tenester for brukargruppa andre i hovudsak eldre, med om lag kr 10 mill og omlegging drift av tenester til brukargruppa psykiatri og rus med om lag kr 4 mill. Kostra-tal for 2023 viser at pleie og omsorgstenestene i Giske kommune ligg under Ulstein kommune og langt under Sula kommune og kostragruppe 1. På kommunebarometeret 2023 kom Giske kommune på 1. plass i Møre og Romsdal og på 11. plass i Noreg.

Strategi bu- og tenestetilbod helse og omsorg 2050 vart vedteken i Giske kommunestyre juni-22.

Følgjande strategiar vart vedteke:

• Heilskapleg bustadpolitikk for helse, meistring og trivsel
• Heilskapleg tenesteutvikling
• Samskapingskommunen Giske

Sjå strategien her: strategi-bu-og-tenestetilbod-helse-og-omsorg-2050.pdf (giske.kommune.no)

Kommunen har jobba intenst gjennom leanprosjektet Pleie og omsorgstenester i takt med framtida, for å operasjonalisere strategiane og iverksette tiltak med effekt frå 2022 og vidare i åra som kjem. Kommunen har arbeidd ut at dekningsgrad for heildøgn somatikk er 16,5%, ein nedgong frå 21%. Dette utgjer bruk av inntil 60 heildøgnsplassar ved omsorgssentra. Kommunen har utarbeidd tydelege tildelingskriterier, der ein no tildeler tenester etter behov og ikkje fordi kommunen har ledig kapasitet. Likeverdig behandling av innbyggjarane har stort fokus i dette. Tildelingskriterier er også utarbeidd for heimebaserte tenester, heildøgn psykiatri/rus og ambulant tenester. I leanprosjektet vert det arbeidd med områder som pasientflyt og samhandling, turnus og vaktinnleige, turnus, organisering og døgnrytme. Leanprosjektet skal arbeide med alle tre brukargruppene, andre i hovudsak eldre, psykiatri/rus og mennesker med nedsett funksjonsevne. Brukargruppa mennesker med nedsett funksjonsevne vart starta arbeid med frå hausten -23 og vil fortsetje i 2024.

Einingane har arbeidd kontinuerleg med å justere drifta etter kvart det har kome til ikkje budsjetterte utgifter. Likevel dekkjer ikkje tiltaka dei auka utgiftene. Kommunestyret vart gjennom heile 2023 informert om dei økonomiske utfordringane som låg i ramme 7. Høgt sjukefråvær i enkelte avdelingar har ført til auka bruk av overtid. Overbelegg og kompliserte brukarsituasjonar har ført til auka behov for ekstra personell ut over normal bemanning. I tillegg har vi i enkelte tenester utfordring med å rekruttere kompetanse og generelt personell. Kommunen hadde ei kort periode bruk av vikarbyrå.

Giske kommune gjennomførte ei økonomisk kartlegging av pleie og omsorgstenestene i januar 2022, utført av Agenda kaupang. Dette gav grunnlagsinformasjon til Strategi bu- og tenestetilbod helse og omsorg 2050. Rekneskap 2021 vart lagt til grunn. Kartlegginga har gitt kommunen god dokumentasjon som vi må nytte vidare i arbeidet for å møte framtida sine utfordringar på best mogleg måte. Om vi fortset å yte pleie og omsorgstenestene som i dag er det venta ein vekst i behov for pleie og omsorgstenester dei neste 30 åra med om lag 150%.

Dei frie inntektene til Giske kommune er lavare enn landsgjennomsnittet, det betyr at kommunen må bruke mindre ressursar enn andre kommunar. Giske kommune har ein lavare andel innbyggjarar under 67 år og over 80 år. Behovsnøkkelen innan pleie og omsorg er lav. Behovsnøkkelen for psykisk utviklingshemma er lav, dette omhandlar innbyggjarar over 16 år med diagnosen psykisk utviklingshemma som mottar helse- og omsorgstenester. Giske kommune har netto driftsutgifter innan pleie og omsorg som ikkje samsvarer med dei frie inntektene kommunen får. KOSTRA-nøkkeltal 2021, viser at Giske kommune har lavare netto kostnader enn andre kommunar i KOSTRA-gruppe 1 og lavare enn snittet i Noreg. Grunna at vi er ei lavinntekstkommune, må kostnadane til kommunen vere lave.

Giske kommune har ei høg bustadgjering av tenestene og lav ressursbruk inn i dei tidlege trinn i omsorgstrappa. Giske kommune har lav andel sjukeheimsplassar med forholdsvis lav kostnad. Kommunen si samla utgift til eldre er lav. Dekningsgrad innan tilbod om bustad med moglegheit for døgnteneste er høgre enn samanliknbare kommunar. Kostnadane er høgare enn samanliknbare kommunar. Giske kommune har høge driftsutgifter til barn og unge med utviklingshemming. Hovudvekta av utgiftene vert nytta i barnebustad. Vi har få plassar og lav bemanning i avlastning institusjon barn og unge under 18 år. Bruttoutgiftene oppleves å vere høge og hovudvekta vert nytta på tenester i bustad.

I underkant av 60% av utgiftene til pleie og omsorg vart i 2021 brukt på brukargruppa andre i hovudsak eldre. 35% av utgiftene til denne målgruppa går til ulike bustadtilbod med moglegheit for døgntenester. I 2021 gjekk rundt 34% av utgiftene innan pleie og omsorg til mennesker med psykisk utviklingshemming. Hovudvekta vart nytta til vaksne. I underkant av 6% av dei totale utgiftene innan pleie og omsorg vart nytta til mennesker med psykiske helseplager og rusrelatert sjukdom.

Giske kommunestyre vedtok driftstiltak på kr 22 mill for ramme 7 i 2023, der kommunen klarte å innfri kr 14 mill. For at Giske kommune skal klare å levere lovpålagte tenester i tida framover, vert framhald i leanprosjektet Pleie og omsorgstenester i takt med framtida, som starta opp i 2022, svært viktig.

Berekraftsmål 3: God helse og livskvalitet. Sikre god helse og fremje livskvalitet for alle, uavhengig av alder. Hindre smittsommer sjukdommar, korona, har vore arbeidd mykje med også i 2022. Giske kommune har god dekking av allmenne helsetenester. Kommunen samarbeider med Statsforvaltar, Helseføretaket, politiet og kommunane rundt for å møte utfordringar på best måte.

Bærekraftsmål 17: Samarbeid for å nå måla. Det er eit tett samarbeid mellom helse- og omsorgstenestene, NAV, oppvekst, og andre aktuelle tenester, Helseføretaket og andre kommunar. Samarbeidsprosjekt som TALK og Betre tverrfagleg innsats (BTS). Giske kommune har eit godt samarbeid med legesenteret for å yte best mogleg samanhengane tenester.